قارچها را برچه اساسی می توان طبقه بندی کرد؟
قارچها را برچه اساسی می توان طبقه بندی کرد؟
سلسله قارچها به روش های مختلف و بر اساس فاکتورهای متمایز کننده زیر طبقه بندی می شود:
الف)بر اساس روش تغذیه
بر این اساس قارچها به 3 گروه تقسیم می شوند:
1- قارچهای ساپروفیت (saprophytic): در این حالت قارچها مواد غذایی مورد نیاز خود را از طریق تغذیه مواد آلی مرده به دست می اورند نظیر انواع قارچهای خوراکی، قارچ ریزوسپوس، پنی سلیوم و آسپرژیلوس
قارچهای ساپروفیت را بر اساس تاثیر مثبت و یا منفی که بر روی چرخه محیط زیست دارند نیز به دو گروه تقسیم می نمایند. قارچهای ساپروفیت مثبت(biodegradation) نظیر قارچهای تجزیه کننده برگ های درختان و قارچهای ساپروفیت منفی (biodetoration)مانند قارچهای تجزیه کننده چوب و روزنامه
2- قارچهای پارازیت (parasitic): در این حالت قارچها مواد غذایی مورد نیاز خود را با زندگی برروی سایر موجودات زنده به دست می آورند و مواد غذایی را ازمیزبان خود جذب می کنند و باعث ضعیف شدن میزبان و یا حتی مرگ آن می گردند. مانند قارچهای تافرینا و پوکسینیا که باعث بیماری در محصولات باغی و زراعی می گردند. قارچهای پارازیت خود نیز دو گونه اند یا پارازیت اجباری (biotroph) هستند و صرفا روی میزبانهای مشخص زندگی می کنند و یا پارازیت اختیاری (nectotroph) که هم می توانند زندگی پارازیتی داشته باشند و هم زندگی ساپروفیتی. در گذشته قارچ شناسان معتقد بودند که ساپروفیت ها و نکتو تروف ها متکامل ترند چون تعداد آنزیم بیشتری دارند و از مواد مختلفی می توانند استفاده کنند اما امروزه قارچ شناسان معتقدند که بیوتروف ها اختصاصی تراند و در طول تکامل موجود زنده میزبان با آن اختصاصی شده ازینرو دارای تعداد آنزیم کمتری می باشد.
3- قارچهای همزیست(symbiotic): دراین حالت زندگی قارچها به زندگی سایر موجودات زنده وابسته است وطرفین به یکدیگرمنفعت میرسانند. نظیرگلسنگها (همزیستی قارچ وجلبک) ومایکوریزا(همزیستی قارچ وگیاه
ب)بر اساس شکل اسپور
بر این اساس قارچها به 4 گروه تقسیم می شوند:
1-زیگومایستها (zygomycetes): این قارچها بوسیله ترکیب دو سلول مختلف ایجاد می شوند. اسپورهای جنسی زیگوسپور و اسپورهای غیر جنسی اسپورانژیوسپور نامیده می شوند. هیف ها فاقد دیواره عرضی یا سپتا هستند ازینرو بدلیل نبودن مانع جریان سیتوپلاسمی شدید بوده و سرعت رشد بالاست اما طول عمر کوتاهی دارند. در چند صورت فقط ممکن است در قارچهای پست زیگومایست دیواره عرضی دیده شود. زمانیکه ساختار زایشی ایجاد شود و زمانیکه میسیلیوم دچار خسارت شده باشد و برای جلوگیری از خروج مواد از آن دیواره ای ایجاد شود.قارچ موکور یا قارچ سیاه نمونه ای از قارچهای زیگومایست است.
2-آسکومیستها(ascomycetes): به این قارچها معمولا قارچهای کیسه ای گفته می شود. این قارچها می توانند پهن دوست، ساپروفیت و یا پازیت باشند. اسپورهای جنسی آسکوسپور و اسپورهای غیر جنسی کنیدیوسپور نامیده می شوند.آسکومیستها جزو قارچهای عالی بوده ازینرو هیف ها دارای دیواره عرضی کامل هستند اما بازهم منافذ کوچکی به نام پلاسمودسماتا داشته که قطری حدود 100 تا 700 آنگستروم دارند.مخمرها، قارچهای فنجانی، مورل ها، قارچ های تیوبر و سفیدک های پودری جزو این گروه هستند.
3-بازیدیو مایست ها(basidiomycetes): ماشروم ها اکثرا متعلق به بازیدیو مایست ها هستند. اسپورهای جنسی بازیدیوسپور و اسپورهای غیر جنسی کنیدیوسپور نامیده می شوند . هیف ها در این گروه از قارچها نیز دارای دیواره عرضی هستند. هیف هایی که دارای دیواره عرضی هستند به علت وجود انزیم در این دیواره از نظر قدرت انزیمی قوی تری نسبت به هیف های فاقد سپتا برخوردار هستند ازینرو قارچهای عالی مخصوصا بازیدیومایکوتینا خاصیت آنتاگونیستی شدیدی دارند و می توانند قارچهای دیگر را پس بزنند و یا لز بین ببرند و خود در محیط بمانن. قارچ دکمه ای، قارچهای صدفی، قارچهای طاقچه ای، قارچهای ژله ای، پاف بالها، زنگها و سیاهکها نمونه ای ازین قارچها هستند.
4- دوتریومایست ها(deuteromycetes): به این قارچ ها قارچ های ناقص گفته می شود و فاقد چرخه تولید مثلی منظم مانند سایر قارچها می باشند. این قارچها به روش جنسی تکثیر نمی شوند و تکثیر غیر جنسی از طریق کنیدی صورت می گیرد. از اینرو از این قارچها در انجام مطالعات و تحقیقات ژنتیکی استفاده می شود.هیف ها دارای دیواره عرضی هستند قارچ تریکودرما و انواع کپک ها نمونه ای از قارچهای دوتریومایست هستند.
ج)براساس روش تولید مثل
تکثیر در قارچها هم به صورت جنسی و هم به صورت غیر جنسی صورت می گیرد. از روش جنسی به تلئو مورف(teleomorph) و از روش غیر جنسی به انامورف(anamorph) اشاره می گردد. تکثیر جنسی بوسیله آسکوسپورها، بازیدیوسپورها و ائوسپورها صورت می گیرد و تکثیر غیر جنسی به کمک اسپورهایی که کنیدی، زئوسپور و اسپورانژیوسپور نامیده می شود صورت می گیرد. تکثیر رویشی در قارچها از طریق تقسیم سلولی(cell division)، جوانه زنی(budding) و یا قطعه شدن(fragmentation) صورت می گیرد.